JUNE 2020 THLA CHANVE CHHUNGA MIZORAM COVID-19 DINHMUN

Written by : Joel Lalbiakkima, Scientific Officer, MISTIC

Published in VANGLAINI daily newspaper, 19 June 2020

Covid-19 hripuiin min luhchilh a, mi ram leh State dang chanchin ngaichang thin khan tunah chuan keimahni chanchin kan ngaihven ve a tul ta a, zing tin thaw dep depin case thar engzat nge kan neih belh ang tih kan chang ta thup mai a nih hi.

Kan hriat angin Marh Ni 24 ah case hmasa ber kan nei a, kan reh deuh vang vang hnuin June thla tir atangin ni tin case thar kan nei ve ta a. June thla chanve (Ni 1 – 15) chhunga kan dinhmun tlangpui i lo thlir ho dawn teh ang. June Ni 15 thleng khan Mizoramah case hmuh chhuah 121, dam tawh 1 leh vei mek 120 an awm a ni.

 

Fig. 1
Fig. 2

 

Fig.1-ah hian graph kan hmu a. A khamphei (x-xis) lamah hian sample test tawh zat belhkawm dah a ni a, a ding ngil (y-axis) lamah positive hmuh chhuah zat belhkhawm a awm thung. Kan hmuh angin sample test belhkhawmin 3000 bawr vel a thlen lai hian case a pung thut mai a, hei hi ni hnih chhung (June 8 & 9) leka case thar 51 zet hmuh chhuah belh vang kha a ni. Chumi hnuah chuan graph hian san thut lam a pan ta vak lo a, nitin case thar kan neih belh reng chungin kan pun dan a sang lutuk lo tihna a ni a, thil lawmawm tak a ni.

Fig.2-a bar graph hian nitin sample test atangin za zel chhuta case thar awm zat (percentage) a tarlang ve thung a. June ni 1 ah hian sample 116 atangin positive 12 hmuh chhuah a ni a, chu chu 10.34% vel a ni. Case kan neih chinah hemi ni hian percentage zawnga chhutin case thar hmuh chhuah hi a sang ber a, chumi dawttu chu Ni 8 & 9-ah sample 669 test atanga case thar 51 hmuh chhuah (7.62%) kha a ni. Ni tam zawkah case thar hmuh chhuah hian 2% a kai lo. June thla chanve chhung hian sample test zawng zawng (4922) atanga positive case hmuh chhuah zat chu 120 a ni a, chu chu 2.43% vel a ni. Atira case pakhat kan neih bak chu June thla hma lamah hian case dang kan neih belh loh avangin June thla chin hian kan dinhmun tlangpui a hril thei turah ngai ila.

Khawvel dinhmun thlir tel zuai teh ang. Worldometers in a tarlan danin June ni 16 thlenga Covid-19 vei tam ram palite dinhmun chu a hnuaia mi ang hi a ni.

Ram

Case neih zat

Sample test zat

Test atanga case awm zat %

Mipui zat atanga chhuta sample test zat

USA

21,86,927

2,52,98,269

8.64 %

7.64 %

Brazil

8,91,556

16,28,482

54.75 %

0.77 %

Russia

5,45,458

1,53,95,417

3.54 %

10.55 %

India

3,44,788

59,21,069

5.82 %

0.43 %

 

USA hian an test tam a, case pawh an ngah hle. Brazil dinhmun hi a tha lo takzet tih a hmuh theih. Sample an test atangin 54.74% zet positive an nei a, test atanga a zatve aia tam an positive tihna a ni. Mipui awm zat atanga chhutin an la test tam tawk lo hle bawk. India pawhin a la test tlem hle a, case nei ngah ram zingah chuan mipui awm zat atanga chhutin tun dinhmunah a la test tlem ber a ni. Russia hian test an kalpui nasa hle tih a lang.

Kan sawi tawh angin Mizoram bikah chuan test tawh atanga positive case kan neih zat chu 2.43 % vel a ni a, a chunga kan tarlan hmang khian khawvel zau zawk dinhmun nen pawh kan khaikhin thiam awm e.

Mithiamte chuan hripui inkai darh dan hi chhawng (stage) 4-ah an then a, chungte chu:

Stage 1: Hmun danga awmte`n an awmna ramah an kai a, mahni ramah hri an rawn keng lut.

Stage 2: Hmun dang atanga hri kai lo hawte`n tualchhunga mi an kai. Hetah hian inchhui a la harsa vak lo.

Stage 3: Tualchhunga inkaidarhna (community transmission) a thleng tan a, inchhui harsa khawpin mipui vantlangah a darh tan.

Stage 4: Hri kai an pung zel a, ven sen lohin ram pum a tuam tawh thin.

Tun hnaia kan dinhmun han thlirin Stage 2 hi kan kai ve tan det det niin a lang a, nasa erawh chu a la ni lo. Kan fimkhur a, kan tan tlan chuan Stage 3 kai lo tura inven theih a ni. Thu kan awih a, inven dan tur, tih tur leh tih loh tur kan hriat tawhte tha taka kan zawm chuan he hri darh zel tur hi kan veng thei a, vantlanga darh lo turin kan dang bet thei. Case kan neih mekte pawh thalai rual, natna pawh lang chhuak lem lo deuh vek an ni a, Pathian zarah an dam thuai beiseiin an tan bang loin tawngtaisak zel bawk ang u. An dam ang a, kan dam tlang ang.

Covid-19 chungchanga pawimawh ber chu, an sawi fo tawh angin, test tam a ni. Corona (SARS-CoV-2) in hna a thawh dan hi a huatthlaawm takzet a. Natna lang chhuak mang loa hri lo pai ruk reng theih a nih avangin kan dinhmun inhre chiang turin test tam a, test tam thei tur pawha hmalak zel a pawimawh takzet a ni.